การดูแลตัวเองสำหรับ ผู้ป่วยฉายรังสี
บริเวณทรวงอก (ปอด, หลอดอาหาร)
วิธีการปฏิบัติตัวระหว่างการฉายรังสี
การดูแลผิวหนังบริเวณฉายรังสี (*สำคัญมาก)
- * ระวังและรักษาเส้นที่ขีดไว้เป็นสัญลักษณ์บนผิวหนัง ห้ามให้ลบเลือน (ยกเว้นผู้ป่วยที่ทำหน้ากาก)
- ห้ามโดนน้ำบริเวณที่ฉายรังสี หากเปียกชื้นใช้วิธีการซับด้วยผ้านุ่มๆ เพื่อให้ผิวหนังแห้งแทนการเช็ด ถู
- * ห้ามใช้สบู่ แป้ง แชมพู น้ำหอม ครีม หรือเครื่องสำอางต่างๆ กับผิวหนังบริเวณที่ฉายรังสี
- หลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้เกิดการระคายเคืองผิวหนังบริเวณที่ได้รับรังสี เช่น การเช็ด ถู ขัด เกา รวมทั้งหลีกเลี่ยงความร้อนและแสงแดดจัด
- สวมเสื้อผ้าที่สะอาด และระบายอากาศได้ดี ไม่รัดแน่น จนเสียดสีผิวหนังบริเวณที่ได้รับรังสี เพราะจะทำให้เกิด แผลบริเวณนั้น ทั้งนี้รวมถึงชุดชั้นในด้วย
- ห้ามใช้กระเป๋าน้ำร้อน หรือกระเป๋าน้ำแข็งวางในบริเวณที่ฉายรังสี
- หากมีอาการผิดปกติใดๆ ควรแจ้งเจ้าหน้าที่ทันที เพื่อพิจารณาให้พบแพทย์ดูอาการต่อไป
- อาหารโดยทั่วไปไม่มีของแสลง ควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และดื่มน้ำอย่างต่ำวันละ 2 ลิตร
- ควรรับประทานยาเฉพาะที่แพทย์สั่งเท่านั้น
- ออกกำลังตามสภาพของร่างกายอย่างสม่ำเสมอ
- ผู้ป่วยที่อยู่ระหว่างการรักษาด้วยรังสี ห้ามตั้งครรภ์เด็ดขาด
- ผู้ป่วยสามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
ผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้นและวิธีการปฏิบัติตัว
ก่อนรับการฉายรังสี
ควรได้รับการตรวจสุขภาพช่องปาก เหงือก และฟัน และทำการรักษาอย่างเหมาะสมโดยทันตแพทย์ที่เชี่ยวชาญ เฉพาะก่อนเริ่มการรักษาด้วยรังสี ยกเว้นกรณีเร่งด่วน
ระหว่างการฉายรังสี
- ผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้น
- ผิวหนังบริเวณที่โดนรังสีแดงคล้ำ หรือแห้งคัน
- ไอแห้งๆ
- เจ็บคอ หรือเจ็บเวลากลืน
- วิธีการปฏิบัติตัว
- จิบน้ำบ่อยๆ ให้ได้มากกว่าวันละ 2 ลิตรขึ้นไป
- ถ้ามีอาการข้างเคียงมากจนไม่สามารถรับประทานอาหารได้ ควรปรึกษาแพทย์ทันที
ภายหลังงการฉายรังสีครบ
- ผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้น
- ปอดเป็นพังผืด, ไอ
- หลอดอาหารตีบ กลืนแล้วรู้สึกติดคอ (โอกาสเกิดน้อยมาก)
- วิธีการปฏิบัติตัว
- ปฏิบัติตัวเช่นเดียวกับระหว่างฉายรังสี
วิธีการปฏิบัติตัวภายหลังฉายรังสีครบ
- วิธีการปฏิบัติตัว
- ผิวหนังบริเวณที่ฉายรังสีจะโดนน้ำตามปกติได้เมื่อไร แพทย์จะเป็นผู้กำหนด
- ปฏิบัติตัวด้านต่างๆ เช่นเดียวกับระหว่างฉายรังสี
- ห้ามรับประทานยาฮอร์โมน หรือยาคุมกำเนิดโดยเด็ดขาดหากแพทย์ไม่ได้สั่ง
- ถ้าประสงค์จะมีบุตรต้องปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ
- ผู้ป่วยควรมาติดตามผลการรักษาตามวันเวลาที่ แพทย์นัดหมาย โดยแพทย์อาจมีการสั่งการตรวจเพิ่มเติม เช่น เอกซเรย์ ตรวจเลือดในครั้งถัดๆ ไปด้วย และหากผู้ป่วยพบสิ่งผิดปกติ เช่น มีก้อน หรือมีอาการไม่ปกติให้รีบมาพบแพทย์ก่อนถึงวันนัดหมาย